Verslag Themacafé 'Wat heb je aan de gemeente als je arm bent'.

04/01/2022 - Op 30 November jongstleden organiseerde Progressief Woerden het succesvolle themacafe 'Wat heb je aan de gemeente als je arm bent?'. Namens Progressief Woerden en de PvdA Woerden nam Jelle IJpma het voortouw. Daarnaast waren de Raad van Kerken, SGP/CU en de SP betrokken bij dit initiatief. De organisatoren gingen vooral in gesprek met de mensen die getroffen zijn door armoede. Naast het themacafé zijn ook interviews gehouden met mensen die in armoede leven. Beide bijeenkomsten leverden heldere inzichten en tips op. Hieronder het verslag van deze bijeenkomst.

Op de vraag of mensen zichzelf als 'arm' beschouwen. kwamen indrukwekkende antwoorden. Sommigen wilden zichzelf niet het label 'arm' geven als ze internationaal keken en vonden de term 'onvermogend' meer passen. Sommigen realiseerden zich dat armoede minder zeer doet als er geen kinderen zijn. Daarnaast geven sommigen aan dat ze echt kunnen genieten van wat ze wel hebben. Soms is men blij dat er een einde is gekomen aan de onzekerheid van tijdelijke banen en lange zoektochten naar werk. Door alleen geld uit te geven 'als dat er is' , blijft men uit de problemen. Duidelijk is dat armoede over meer gaat dan alleen geld.

De volgende vragen gingen over de gemeente: is deze goed te bereiken, zijn procedures en berichten begrijpelijk, is men vriendelijkheid, flexibel, behulpzaam en voelde men zich gesteund door de gemeente?

De gemeente is goed te bereiken, maar het is wel prettig als je iemand naast je hebt staan, zoals een budgetbeheerder “want anders ben ik continu aan het watertrappen”. Soms stokken procedures bij de gemeente en staat men er niet voor open dit direct op te lossen. Pas na drie maanden loep het proces goed. En het maakt ook wel degelijk uit met wie je te maken hebt. Telefonisch loopt het contact soms moeilijk, ”eigenlijk moet je alles per e-mail doen”. En “ze snappen soms niet dat al die papieren voor hen wel makkelijk zijn, maar als je niet zo goed met taal bent...” Een deelnemer aan de interviews vroeg zich af of de mensen van de gemeente voor sommige mensen die door de (geautomatiseerde) bomen het bos niet meer zien niet actiever geholpen kunnen worden ”Deze mensen raken uit het zicht door het geautomatiseerde beleid als ze alles weer teruggestuurd krijgen. Als de gemeente dit zelf doet voorkom je fraude maar ook een nieuwe toeslagenaffaire”. En “als de papieren niet goed zijn, dan komt alles terug, vroeger zelfs zonder aanduiding, dat gaat nu beter. Ze zijn heel strikt op volledigheid”. En “toeslagen moet je zelf doen”. Ingewikkeld zijn de vrijstelling voor gemeentelijke belasting als je inkomen niet via de gemeente loopt (WAO, WAJONG) en vrijstelling waterschapsbelasting is dan helemaal ingewikkeld. Soms is het moeilijk om vooruitgang te boeken, bijvoorbeeld door vanuit de WAJONG naar de Participatiewet over te stappen, omdat je daardoor je zekerheden verspeelt, terwijl de Participatiewet mogelijkheden tot opleiding biedt en de WAJONG niet. En mensen met een beperking mogen geen vermogen hebben. Als ze hulpverlening vragen, wordt dit onmiddellijk ‘afgepakt’. Daardoor veel terughoudendheid bij vragen om hulp.

De contacten met de gemeente worden als vriendelijk ervaren “al moet je soms wel even doorzetten”. Maar soms wordt de weg naar omscholing te lang afgehouden, waardoor de problemen verergeren.

Over de flexibiliteit bestonden verschillende meningen, van positief tot negatief. Het lijtk erop dat de ervaren flexibiliteit per medewerker verschilt.

Voorbeeld is een vraag vanuit het “voorliggende veld”, om ondersteuning bij WoerdenWijzer, die vrij bot als “te zwaar” werd afgewezen zonder doorverwijzing of hulp bij de zoektocht naar wel passende hulp.

Ook werd gevraagd of iemand ervaring had met een ‘maatwerkfonds’. Maar slechts één keer vertelde iemand dat dat maatwerk misschien wel mogelijk is, maar dat een fonds niet echt gebruikt wordt, omdat het voor ambtenaren zo ingewikkeld is.

Op de vraag of men zich door de gemeente gesteund voelde kwamen genuanceerde antwoorden. “Nu ik in de WAO zit, denken ze niet echt met mij mee, ze sturen snel door” en “mijn budgetbeheerder steunt mij, niet de gemeente. En in Utrecht, met mijn U-pas en veel te doen, voelde ik me minder arm. Daar deed ik ook aan cultuur”.

Wat Ferm Werk betreft ervaart men geen tegenwerking, maar ontbrak soms de medewerking. "Ik heb zelf wat anders gevonden. Zij wilden me wel houden, want ik paste goed in het team en ik was productief.” En “ze dachten wel mee, maar helemaal volgens de regels”. Een ander punt wat Ferm Werk betreft is dat men het vervelend vindt om in een openbare ruimte waar ook anderen rondlopen privacy-gevoelige informatie te moeten delen tijdens de aanvraag.

Op de vraag van welke andere organisaties men steun ondervond, noemde men de Voedselbank, de vakbond, Zorg-los, Altrecht en Schuldhulpmaatje genoemd.

Tips:

Laat de cliënten op tijd weten dat bij vertrek van medewerkers iemand anders de taak overneemt”
We hebben in Woerden best een goed aanbod, ook van vrijwilligers, maar zorg dat ze bereikbaar zijn.
Een weggeefwinkel in Woerden!
We willen veel meer 'matches' kunnen maken voor alle verschillende doelgroepen in armoede (dus niet alleen mensen met schulden via vroeg signalering)
Kijk meer naar de wijkcentra, vooral voor mensen die arm en eenzaam zijn. En eten verbindt. Maak het aantrekkelijk, geef vrijwilligers een vergoeding
Armoede bij kinderen is een onderwerp dat veel raakt. Kan er meer op school gebeuren om deze armoede te bestrijden. Denken aan ontbijt, kleding enz. zonder te stigmatiseren. Kan de gemeente hier ook een rol bij spelen?
De St. Ontmoeting winkel in de Leidse straatweg? Daar is gratis mooi meubilair te krijgen
Geef mensen ook een contact, waar je je zorgen mee kan delen en die helpen met jouw probleem.
Ervaringsdeskundigen (niet ambtenaren) betrekken bij het beleid, ervaringen tussen verschillende gemeenten uitwisselen,
Het waarom van bepaalde regels uitleggen en grenzen aangeven, let op sociale uitsluiting op scholen (bijvoorbeeld geen mobiele telefoon in groep 7 en daarom ook niet in een whats app groep)
Het maatwerkfonds wordt gemist,
Mensen helpen om zich te ontwikkelen (er zit ruimte in de wet), inschatting in hulpverlening kunnen mensen maken of breken.
De gemeente houdt netwerkbijeenkomsten en als die interessante zijn voor school, worden scholen uitgenodigd. Belangrijk is om mensen in contact te brengen met een netwerk. Bezoeken bij mensen thuis, zijn zeer effectief omdat dat een veel beter beeld geeft van de situatie.
Veel mensen zijn laaggeletterd en hebben daarom problemen. Benader ze dan met hun taal en hun denkmanier.
Wordt wel eens geëvalueerd hoe mensen in armoede zich benaderd en geholpen voelen? Schuldhulpmaatje kan veel gegevens delen met de gemeente.
Digitale aanvragen zijn vaak ingewikkeld, mensen willen vaak nog iets op papier hebben om achteraf nog even te kijken wat ze hebben ingevuld. Vaak weten mensen niet hoe ze dat moeten doen. De bibliotheek is niet voor iedereen bereikbaar.
Er komt een geldkrant uit van de gemeente met veel adressen en links.

Nieuwsoverzicht