Klimaatverandering vraagt om maatregelen
15/07/2021 - Op 15 juli neemt de raad een besluit over het afwegingskader. Een belangrijk besluit om bij te dragen aan klimaatverandering. Lees hier de spreektekst van Jelmer Vierstra over waarom dit dringend nodig is.
“Klimaatverandering leidt tot conflicten en oorlogen, tot grote vluchtelingenstromen en het voedt extremisme. Het hele conflict in het Midden-Oosten in 2015 is terug te voeren op het klimaat dat in razendsnel tempo verandert. Miljoenen mensen zijn of zullen er de dupe van worden. Directe consequenties zijn dat er nog meer stormen komen en overstromingen. Mensen, economieën en zelfs hele landen kunnen geraakt worden."
Voorzitter, dit zijn niet de woorden van een verstokte milieu-activist. Dit zijn de woorden van generaal Middendorp, voormalig hoogste baas van het Nederlandse leger. Klimaatverandering is geen onderwerp van links of rechts, van progressief of conservatief. Klimaatverandering aanpakken is niets minder dan op een verstandige manier je verantwoordelijkheid pakken, omdat niks of te weinig of te langzaam doen in alle opzichten slechter is. Voor het leven op onze planeet, voor de financiële stabiliteit van onze economieën en voor de bestaanszekerheid van ons allemaal.
Op de politiek avonden hoorde Progressief Woerden nog wat geluiden over hoe prettig het is als ons klimaat een beetje opwarmt: “dan hebben we hier een heerlijk Spaans klimaat”. Voorzitter, dan is niet helemaal duidelijk wat 2 graden opwarming gemiddeld betekent. De gevolgen daarvan zijn veel meer dan een maandje eerder je zwembroek uit de kast halen. Dat betekent veel meer verdamping van grondwater waardoor landbouwopbrengsten in Nederland en wereldwijd onder druk komen staan. Dat betekent steeds frequenter weersextremen. Bijvoorbeeld in Canada waar het vorige maand tegen de 50 graden was, of gisteren in Lapland waar het ruim boven de dertig graden was. Maar ook Limburg dat vandaag met overstromingen kampt. Generaal Middendorp heeft gelijk: als wij onze huidige manier van leven qua welvaart en vrede willen behouden, dan zullen we maatregelen moeten treffen. Niet alleen nationaal en internationaal, maar ook in Woerden. De mensheid zal deze opgave eendrachtig en collectief op moeten pakken.
Vandaag hebben wij de kans om als Woerdense volksvertegenwoordiger ook ons steentje aan deze enorme opgave bij te dragen. En wat Progressief Woerden betreft is dat de hoogste tijd. Want Nederland doet het nog niet zo best. In Europa bungelen we samen met Malta onderaan als het gaat om opwek van duurzame stroom, en dan is een flink deel van die duurzame opwek in Nederland ook nog eens met biomassa waarvan je terecht moet afvragen hoe duurzaam dat nu echt is. En de gemiddelde Nederlander heeft ongeveer anderhalf keer zoveel impact op het klimaat als de gemiddelde Europeaan en bijna twee keer zoveel als de gemiddelde wereldburger, lazen wij gisteren op NOS.nl. Geen statistieken om trots op te zijn.
Maar er is ook goed nieuws voorzitter, want als wij daar vandaag toe besluiten dan gaat Woerden haar bijdrage leveren. Wij hopen dat het gaat lukken om een meerderheid te vinden om een stapje extra te zetten in Woerden. Wij stellen in een amendement met CDA en D66 voor om de ambitie van Woerden naar boven bij te stellen. Waarbij we ernaar gaan streven om die ambitie met zowel zon als wind in te vullen. Wat we tevens voorstellen is om de keuze voor de definitieve locatie voor opwek met wind nog een jaar uit te stellen om die keuze nog een keer goed met elkaar te bediscussiëren. Want als je besluit om impactvolle ingrepen in het landschap te doen en daarvoor technieken wil gebruiken waar mensen hinder van ondervinden en mogelijk ook gezondheidsschade, dan moet de keuze voor locaties transparant gebeuren en dan moet die keuze moet gemaakt worden door gekozen volksvertegenwoordigers. Omdat het nu eenmaal ónze rol is om alle belangen die daarbij spelen goed tegen elkaar af te wegen. Wij gaan dan ook niet alleen naar Reijerscop kijken, maar ook naar de zone langs de A12 ten westen van Molenvliet.
Voorzitter, wij zien de maatschappelijke discussie over nut, noodzaak en gevolgen van windmolens op land. Mijn fractie vindt het belangrijk om te benadrukken waarom dat wat ons betreft een onmisbaar onderdeel is in het energiesysteem van op zijn minst de middellange termijn. In feite zijn er maar drie beschikbare technieken voor het opwekken van klimaatneutrale stroom, namelijk zon, wind en kernenergie. Daar horen wij verschillende vragen over. Waarom niet beginnen met alle daken vol leggen met panelen? Omdat de meeste daken privébezit zijn en je daar onvoldoende snel voldoende stroom kan opwekken. Je moet dit wel doen, maar zonder aanvullende grootschalige opwek doen we te weinig om onze verantwoordelijkheid te pakken. Waarom niet wat meer windmolens op zee, horen we ook vaak. Omdat we de Noordzee op dit moment al op maximale snelheid vol aan het bouwen zijn met windmolens. Bedenk dat dit de drukste zee ter wereld is en ook de scheepvaart en de visserij daar een plekje heeft en we ook nog wat ruimte voor de natuur willen laten. In 2030 zal er bijna drie keer zoveel wind op zee zijn als er wind op land is, als we doorgaan zoals dat gepland is. Die mogelijkheid benutten we dus al tot het maximum. Een derde vraag is waarom geen kernenergie? De belangrijkste reden is dat het bouwen van een centrale in Nederland minstens 12, maar waarschijnlijk wel 20 jaar duurt. Dat is dus geen techniek om op korte termijn klimaatverandering mee terug te dringen. Daar komt nog bij dat de prijs van kernstroom veel hoger is dan die van zon en wind en we de energierekening van mensen ook in de gaten moeten houden, die gaat al genoeg stijgen. Nog los van de vraagstukken met veiligheidsrisico’s, hoe beperkt ook en met het opslaan van afval. En kom niet aan met nieuwe vormen van kernenergie. Want geen van die technieken, kernfusie, gesmolten zout of thorium komt al in de buurt van exploiteerbaar op korte termijn, laat staan wat de kosten daarvan zullen zijn. Voor de lange termijn moeten we deze ontwikkelingen zeker blijven volgen, voor de korte en middellange termijn is het geen oplossing. Wat de peiling van de VVD daar ook over zegt.
Voorzitter nog een paar woorden over het geluid van windmolens en de gevolgen voor de gezondheid die dat kan hebben. Dat is uiteraard iets waar wij heel serieus naar moeten kijken. Het is niet voor niks dat wij op voorhand al kiezen voor het hanteren van de strengere normen van de Wereldgezondheidsorganisatie dan de Nederlandse wettelijke normen. Het is voor ons geen reden om helemaal niet aan wind te beginnen. Ingrepen doen in de openbare ruimte kan niet zonder dat die hinder of gezondheidseffecten opleveren, zeker niet in een dichtbevolkt land als Nederland. Anders zou er nooit meer een huis gebouwd kunnen worden, of een spoorweg of een snelweg aan gelegd kunnen worden. Het gaat erom dat de maatschappelijke baten van je ingreep en de lasten daarvan in balans zijn. En daar hebben we normen voor, in het geval van windturbines strengere normen dan bijvoorbeeld voor snel- en spoorwegen. En er is veel nog niet helemaal duidelijk bij het RIVM, daarom blijven we aan de veilige kant. Maar één conclusie is wel helder, namelijk dat de netto gezondheidswinst van overschakelen naar duurzame energie voor heel Nederland groot is.
Voorzitter ik sluit af. We leven in spannende tijden waarin we omwille van de leefbaarheid van onze planeet een aantal fundamentele keuzes moeten maken die niet onopgemerkt zullen blijven. Dat gaat over veel meer dan windmolens. Dat gaat over de toekomst van de landbouw, over ons menu, over de impact van alle spullen en kleding die we consumeren en over hoe we wonen en onze huizen verwarmen. De keuzes die hierbij horen zullen er zeker toe leiden dat we af en toe het gevoel hebben dat we iets kwijtraken, en voor de een is dat veel sterker dan voor de ander. Maar uiteindelijk moet het ons vooral te doen zijn om het soort wereld dat we na willen laten aan onze kinderen en kleinkinderen. Voorzitter met onze huidige levensstijl en energieproductie en -consumptie brengen wij de behoefte aan vrede, veiligheid en voldoende voedsel van toekomstige generaties ernstig in gevaar. Ik ben er ongelooflijk trots op dat wij vandaag een besluit kunnen nemen om daar iets aan te doen.