In duurzaamheid investeren met zo hoog mogelijk maatschappelijk rendement
23/06/2016 - Progressief Woerden heeft tegen het klimaatneutraal maken van het stadhuis gestemd. Dat is natuurlijk gek voor een partij die duurzaamheid zo hoog in het vaandel heeft. Dat moeten we dus even uitleggen. Hieronder de spreektekst van woordvoerder Jelmer Vierstra:
Klimaatneutraal in 2030, dat is het doel dat Woerden zichzelf heeft gesteld. Een verstandig doel want klimaatverandering is waarschijnlijke de grootste bedreiging van de welvaart en relatieve vrede die onze tijd kent…
En dat is geen overdrijving…
De reden dat wij hier afgelopen weken heftige debatten over de opvang van vluchtelingen hebben gehad. Is op zijn minst ten dele een gevolg van klimaatverandering. Ik zal dat uitleggen. Syrië kende door klimaatverandering in de jaren 2006 tot 2010 grote droogte en als gevolg daarvan misoogsten. Het heeft ertoe geleid dat er te weinig eten beschikbaar was en een hoop boeren failliet zijn gegaan. Mensen maken geen oorlog vanwege religies, zoals wij vaak denken. Religies bepalen hooguit bij welke strijdende partij je terecht komt. Mensen voeren oorlog omdat ze in hun bestaan bedreigt worden. En dat is wat klimaatverandering doet. En het is daarom dat iedere overheid, op welk niveau dan ook, zijn best moet doen om de klimaatimpact van haar samenleving te verminderen.
En tegen die achtergrond beoordelen wij het raadsvoorstel klimaatneutraal stadhuis vandaag. Tegen die achtergrond beoordeelt Progressief Woerden ieder raadsvoorstel dat gaat over duurzaamheid. En voor Progressief Woerden is daarom ook de grondhouding jegens ieder voorstel dat verduurzaming beoogt in principe positief.
Maar toch zijn wij tegen dit voorstel...en dat vraagt dus uitleg:
Klimaatneutraal worden in Woerden in 2030 betekent volgens PW dat er enorm veel duurzame energie opgewekt moet gaan worden. En tegelijk enorm veel energie bespaard zal moeten worden. Klimaatneutraal worden in Woerden is een forse opgave. Een opgave van de hele samenleving; burgers, ondernemers en politiek. En binnen die opgave is het eigen gebruik van de gemeentelijk organisatie een niet onbelangrijk onderdeel. Maar wel een beperkt onderdeel. De grote opgave ligt bij onze inwoners thuis, bij de Woerden bedrijven en bij onze (semi-) publieke instellingen. Als overheid hebben wij beperkte middelen om deze enorme opgave met te verwezenlijken. Om alle ondernemers en burgers mee te nemen in dat proces van verduurzaming. Dat betekent dat wij de wel beschikbare middelen voor duurzaamheid slim moeten besteden, op meerdere manieren. In de eerste plaats door zoveel mogelijk bespaarde CO2 equivalenten – dat is zeg maar de eenheid van klimaatbesparing - per geïnvesteerde euro na te streven. Maar ook door de euro's die wij investeren het liefst niet alleen directe besparing op te laten leveren. Maar door die euros’s als het even kan ook nog een soort maatschappelijke spin-off te laten hebben. Doordat het investeringen in duurzaamheid bij onze bedrijven en onze burgers uitlokt. Belastinggeld als vliegwiel, zeg maar.
En tegen die achtergrond hebben wij dit voorstel om het stadhuis van A+ naar klimaatneutraal te brengen beoordeeld:
Een voorstel dat een paar prachtige technische en innovatieve oplossingen kent. En in dat licht snappen we het enthousiasme van het college. Maar wel oplossingen die dramatisch scoren op de klimaatbesparing per geïnvesteerde euro. Dat maak ik op uit de terugverdientijd die - op een bierviltje uitgerekend – op tientallen jaren uitkomt. Ter vergelijking: een zonnepaneel voor een gewone Woerdenaar zonder subsidie verdient zichzelf al in een jaar of zeven terug. Kennelijk is het nogal complex om die extra besparingen te realiseren tijdens de verbouwing een bestaand pand met een constructie als die van ons gemeentehuis.
En dan de maatschappelijke spin-off. Het gaat hier om euro’s die wij in ons eigen pand steken. Daarmee lokken we dus geen enkele rechtstreekse investering van de samenleving uit. Nee die spin-off moet vooral komen uit het genoemde voorbeeld effect. Een klimaatneutraal stadhuis moet ondernemers en burgers inspireren om dat voorbeeld te volgen. Progressief Woerden twijfelt sterk of dit het voorbeeld is dat doet volgen. Want hoe kijkt een gemiddeld bedrijf of een gemiddelde burger tegen de overheid aan als ze naar deze investering kijken. Als ik mij in een ondernemer verplaats. Van een bedrijf dat moet concurreren. Waarin uitgaven altijd in het licht van de kosten en de baten worden bekeken. En dat best zijn verantwoordelijkheid wil nemen, maar wel met maatregelen waarvan het sommetje een beetje klopt. Die ziet een overheid een voorbeeld neerzetten dat totaal niet rekent. Die hoor je denken: Prachtig! Maar dat kan alleen een overheid zich permitteren omdat ze het met het geld van de belastingbetaler kunnen financieren. En dat is volgens Progressief Woerden dus geen goed voorbeeld. Honderdduizend euro per jaar kost dit hele plan. Met minimale klimaatwinst. En vrijwel zonder maatschappelijk vliegwieleffect.
Maar hoe moet de gemeente dan wel met klimaatneutraal aan de slag volgens Progressief Woerden? Een paar voorbeelden:
Kunnen we het budget voor de duurzaamheidslening niet ophogen en het voor Woerdens MKB beschikbaar maken? Dan lokken we met iedere belasting-euro ook een investering van het Woerdens bedrijfsleven uit. Daar wordt ons bedrijfsleven duurzamer én concurrerender van...
Of investeren in de semi-publieke gebouwen van Woerden? Progressief Woerden denkt dat er veel laaghangend fruit zit bij schoolgebouwen en sportkantines die nog gerenoveerd of nieuw gebouwd moeten worden. Waar een veel betere verhouding tussen euro's en klimaatbesparing mogelijk is. En dat een voorbeeld geeft dat zo dicht bij Woerdense burgers zit dat er een veel groter maatschappelijk effect mee te bereiken is. Kunnen we bij een feestelijke oplevering ouders en vrijwilligers vertellen over onze duurzaamheidslening waarmee thuis ook zoiets mogelijk is. En dat wij energiecoaches hebben om hen met besparingen te helpen... Tel uit je maatschappelijke spin-off!
Kortom, wat ons betreft kan de honderdduizend euro per jaar voor het klimaatneutraal stadhuis beter anders besteed worden. Wat Progressief Woerden betreft kan de ton gereserveerd voor algemene duurzaamheid wel verdubbeld worden. En dan steeds te investeren op plekken met maximale klimaatwinst per euro en een zo groot mogelijke maatschappelijke spin-off.
Om het samen te vatten voorzitter: Verduurzaming is al moeilijk genoeg (dat weet ik uit mijn dagelijks werk). Laten wij vooral proberen om met de samenleving mee stroom af te roeien i.p.v. in ons eentje er tegenop.
Tot zover.