Woerden kan wat leren van Engeland
Geschreven door Wim van Geelen op 17 mei 2010
Woerden kan wat leren van Engeland. Nee geen olifant versus muisverhaal, maar een vergelijking tussen het tot stand komen van de coalitie. De wijze waarop dat in Engeland is gebeurd kan, nee moet, Woerden als voorbeeld strekken.
Vanavond, maandag 17 mei gaat het eindelijk gebeuren. Woerden krijgt een nieuw College. Tussen 3 maart en 17 mei zitten maar liefst 11 weken. Zo lang heeft het in Woerden geduurd. Maar uiteindelijk is het er dan, het nieuwe College. Het wordt zoals bekend gevormd door de VVD, Progressief Woerden, D66 en ChristeUnie/SGP. Partijen die behoorlijk verschillen op bepaalde punten. Opsomming daarvan zou de toegemeten ruimte voor deze column verre te boven gaan.
Er ligt inmiddels een coalitieakkoord, waarin een aantal plooien zijn gladgestreken, maar er blijven nog genoeg punten over die niet uitonderhandeld zijn. Dat is een bewuste keuze geweest, die bepaald niet ingegeven was door tijdsgebrek. Een gedetailleerd akkoord zou, gesteld dat de partijen dit gewild zouden hebben, nog weken van onderhandelen gevergd hebben.
Dat een aantal knopen, bewust, niet zijn doorgehakt kan een potentiële bom onder het College opleveren. Een bom onder de coalitie. Dat gevaar is bij een uiterst gedetailleerd akkoord eigenlijk uitgesloten. Toch is daar niet voor gekozen. Want in een dergelijke situatie doet, om maar eens en bezwaar te noemen, de oppositie vier jaar voor spek en bonen mee. De vier partijen die nu de coalitie vormen willen de oppositie niet uitsluiten, maar volwaardig mee laten doen. Dat is dus een goede zaak. Maar hoe zou dat moeten gebeuren? Bij het antwoord op die vraag komt Engeland in beeld.
Daar waren op 6 mei verkiezingen. Drie partijen, als we even de Groenen buiten beschouwing laten met 1 zetel, verdeelden daar de buit. Geen van de drie haalden daar de meerderheid. Dus er moest, voor het eerst sedert 1946, een coalitie gevormd worden. Die kwam er verrassend snel. In Engeland had men geen 11 weken nodig, maar slechts een luttel aantal dagen. Conservatieven en Liberaal Democraten sloten elkaar in de armen en deden dat op basis van een heel bescheiden uitgevallen coalitieakkoord. De spellingscontrole wees uit dat het stuk 3.000 woorden bevatte. Ter vergelijking: Balkenende IV had een akkoord met meer dan 20.000 woorden. Een Londen dus weinig, maar dat kon alleen maar omdat het een akkoord op hoofdlijnen is. Uiteraard komen de bezuinigingen aan de orde en nog enkele topics, maar verder staat er iets heel unieks in. Het inventariseert met name de verschillen tussen de beide partijen en daar gebeurt iets mee. Iets wat in Nederland, dus ook in het Woerdense coalitieakkoord, nooit gebeurt. Er worden oplossingen aangegeven om die verschillen van inzicht te overbruggen. Eén sprekend voorbeeld. Kernenergie. De Conservatieven zijn voor, de Liberaal Democraten zijn tegen. Daar kom je dus nooit uit, tenzij er een konijn uit de hoge hoed getoverd wordt. Dat is wat er in Engeland gebeurde en wat bij grote tegenstellingen, neem b.v. de OZB of de randwegen in Woerden, ook had kunnen gebeuren. In Engeland is de oplossing gevonden om als Kabinet met voorstellen te komen, dat wordt dus nieuwbouw gezien de meerderheid van de Conservatieven, maar de uiteindelijke beslissing aan het Parlement over te laten. Daar zit dus de oppositie en die krijgt dus een duidelijk stem in het kapittel. Het zou dus zo maar kunnen dat een kabinetsvoorstel wordt afgestemd in het Parlement, zonder dat dit direct leidt tot de val van het Kabinet.
Zo zou het in Woerden dus ook moeten gaan. Controversiële voorstellen gewoon naar buiten brengen en de Raad laten beslissen. Op die punten kan het dus zo maar gebeuren dat “de oppositie”, nu eens zo samengesteld, bij een volgende kwestie weer anders, het Collegevoorstel afstemt. Afstemt zonder dat dit tot gevolg heeft dat de portefeuillehouder of het gehele College de pijp aan Maarten geeft.
Zo te handelen vergt een nieuwe bestuurscultuur. Iets waar VVD en D66 nogal op aandringen. In die nieuwe bestuurscultuur past ook dat je bereid bent anderen iets te gunnen. De verschillen tussen de partijen worden dan opeens minder groot.
Een nieuwe werkwijze, een nieuwe bestuurscultuur. Twee onderwerpen die bij uitstek geschikt zijn om eens “op de hei” als nieuw College over van gedachten te wisselen.