Meten van leerwinst goed voor school
Geschreven door Loes Ypma op 8 april 2014
Het maximale uit ieder kind halen, dat is het belangrijkste doel van het onderwijs. Maar hoe meet je nu die kwaliteit van het onderwijs?
De Cito-toets is daar niet geschikt voor, het resultaat daarvan is een momentopname van alleen rekenen en taal. Het onderwijs is zoveel meer. Bovendien hangt het resultaat van de toets ook af van de capaciteiten van de kinderen. Daarnaast kan een school met veel vmbo-leerlingen nooit een hele hoge gemiddelde Cito-score behalen, maar wél heel goed onderwijs bieden.
Leerwinst is de groei in kennis en vaardigheden van individuele leerlingen. Toegevoegde waarde is de bijdrage die de school levert aan deze groei. De afgelopen jaren zijn proeven gedaan op scholen met het meten hiervan. De minister en staatssecretaris van Onderwijs hebben de Onderwijsraad gevraagd of het meten van leerwinst en toegevoegde waarde een bijdrage kan leveren aan de verantwoording van scholen ten opzichte van de inspectie.
De Onderwijsraad vindt het meten van leerwinst daarvoor niet geschikt. Het zou ertoe kunnen leiden dat scholen strategisch gedrag gaan vertonen, bijvoorbeeld door te focussen op de toetsen of aan te sturen op lage scores bij de beginmetingen.
De PvdA is het met de Onderwijsraad eens. Wij zien bij de Cito-toets zelfs dat scholen de vraagstelling oefenen met kinderen om de scores te verhogen. Niet de inspectie, maar het onderwijs zélf moet 'eigenaar' zijn van de kwaliteit van het onderwijs en van de instrumenten om dit te meten.
Hoofdinspecteur basisonderwijs-inspectie Arnold Jonk verwacht dat scholen in de toekomst de leerwinst gaan meten, maar niet om zich te verantwoorden tegenover de inspectie. 'Dat is de verkeerde motivatie', aldus ook Jonk. 'Scholen moeten het doen omdat het helpt hun onderwijs te verbeteren. Ik kom heel veel schoolleiders tegen die ons vragen of ze op de goede weg zitten. Het vergelijken van toegevoegde waarde geeft daarover veel meer informatie dan het vergelijken van eindtoetsscores.'
De PvdA heeft in debatten over Cito gepleit voor een goed leerlingvolgsysteem om de ontwikkeling van een leerling te kunnen volgen en om de toegevoegde waarde van een school te bepalen. Wij hebben ervoor gezorgd dat het schooladvies weer bepaald wordt door de juf of meester, aan de hand van het leerlingvolgsysteem. Een eindtoets is daarbij slechts een objectieve 'second opinion' voor het schooladvies.
De PvdA wil graag meer vertrouwen in het onderwijs; het meten van leerwinst helpt scholen de kwaliteit te verbeteren. Het is goed als leerkrachten en de schooldirecteur samen nadenken over de kwaliteit van het onderwijs. Scholen zijn ook geholpen met collegiale bezoeken door een andere school, waardoor ze tips krijgen en elkaar kunnen aanspreken op de kwaliteit van het onderwijs. Maar vooral voor de scholen zélf is het meten van leerwinst en toegevoegde waarde een nuttig instrument.